TÂM...

       Đây là câu chuyện tôi đã được một vị Hòa thượng kể cho nghe, chuyện rằng:

        Có một vị khách trông bề ngoài bảnh bao, quý phái, dáng của một ông chủ đến viếng thăm chùa. Trong lúc được Hòa thượng mời uống trà và đàm đạo, vị khách hỏi:

         - Thưa Hòa thượng, con thường nghe nhắc câu “Vạn pháp duy tâm tạo”, nhưng con không hiểu ý nghĩa của câu này là gì, kính mong Thầy từ bi giảng giải cho.

          Hòa thượng mỉm cười:

        - Câu này tùy duyên, tùy đối tưởng mà giảng giải để họ ngộ ra chân lý….

        Vị khách băn khoăn nói:

        Suốt đời con chỉ lo kinh doanh, kiếm tiền, chẳng rảnh rang để tìm học giáo lý, nghiên cứu kinh sách, xin Thầy giải thích đơn giản cho con dễ hiểu.

         Vị Hòa thưởng chậm rải kể cho ông khách nghe câu chuyện:

        - Trong sách Liệt Tử có chép câu chuyện mất búa. Chuyện rằng: Có người lạc mất cái búa, nghi ngờ trẻ con hàng xóm ăn cắp, bèn để tâm theo dõi. Ông ta nom dáng nó đi, thấy rõ tướng kẻ gian; nhìn mặt nó, thấy rõ diện mạo ăn trộm; thậm chí nghe tiếng nó nói, cũng bộc lộ giọng kẻ cắp, gian manh. Ít hôm sau, tình cờ tìm ra cái búa nằm lẫn trong góc nhà, thế là ông ta lại thấy đứa trẻ hàng xóm rất hồn nhiên, chẳng có tý gì là gian manh, trộm cắp cả….

         Vị khách mỉm cười vẻ mãn nguyện:

        - Thưa Thầy, con hiểu rồi. Cái Tâm tạo ra thành kiến hay định kiến, nó chỉ huy tư tưởng của mình. May mà ông đó chưa có hành động gì làm hại đến đứa trẻ. Nhưng con muốn nghe Thầy giảng giải cho con cao cao thêm chút nữa được không ạ?

         

        Hòa thượng ôn tồn nói:

       Bên Nhật có câu chuyện kể rằng: Vào đầu thế kỷ thứ 13 tập tục hồi đó quy định rằng, một thầy tăng du phương có thể tới tranh luận với vị chủ Chùa, nếu thắng thì ở lại, chủ cũ phải chuyển đi. Một hôm có một vi tăng tìm tới mái Am nọ xin tranh luận, trong Am có hai huynh đệ tu với nhau. Sư huynh hôm ấy đang bệnh, không thể đấu lý nên nhờ sư đệ ứng phó. Sư đệ bị chột mất một con mắt, ít học, tính tình nóng nảy, vì vậy sư huynh căn dặn: “Khi tranh luận sư đệ phải buộc đối phương dùng ý, không dùng lời. Chỉ im lặng mà ra dấu”.

        Không đầy 15 phút, kẻ thách đấu cung kính bước vào xin từ biệt vị sư huynh và nói: “Sư đệ Ngài đạo pháp cao thâm, tôi bái phục”.

         Sư huynh ngạc nhiên hỏi: “Xin ngài kể rõ đầu đuôi tôi nghe”.

       Người kia đáp: “Đầu tiên tôi giơ cao một ngón tay, ngụ ý nói Đức Phật là Đấng Chí Tôn, duy nhất và tối thượng. Sư đệ ngài lập tức giơ hai ngón tay sửa sai cho tôi, ngụ ý rằng ngoài Phật còn có Pháp; nhờ Pháp thâm diệu mà chúng sanh tu hành được giải thoát. Tôi tỉnh ngộ, bèn giơ ba ngón tay để bổ túc, ý rằng, ngoài Phật và Pháp còn có Tăng, là người chơn tu dẫn dắt chúng sanh tìm đến Pháp để tu thành Phật. Lập tức sư đệ ngài đanh mặt lại, tỏ vẻ rất cương quyết và dứ dứ nắm tay trước mặt tôi, ngụ ý rằng Phật – Pháp – Tăng tuy ba mà một. Chúng ta phải quyết chí tu hành thì mới thành chánh quả. Ôi! Cao siêu thật! Tôi chịu thua!!!”

        Người ấy vừa khuất bóng thì sư đệ xồng xộc chảy vào và quát lớn: “Nó đâu rồi? Phải cho nó một trận”.

         Sư huynh ngạc nhiên hỏi: “Sao thế? Đệ thắng cuộc rồi mà!”

         Sư đệ mặt đỏ bừng nói lớn: “Thắng gì mà thắng! Nó rất vô lễ! Đầu tiên nó giơ lên một ngón tay để chọc ghẹo đệ chỉ còn một mắt. Đệ nén giận, giơ hai ngón tay lên để chúc mừng nó còn đủ hai mắt. Thế mà nó táo tợn giơ ba ngón tay lên ngụ ý rằng đệ và hắn cộng lại vẫn là ba mắt! Đệ bèn giơ nắm đấm lên dọa thì nó đứng phắt dậy bỏ đi….”

         Kể đến đây vị khách khoái trá cười lớn và nói:

        - Tạ ơn Hòa thượng, con hiểu rồi. Muôn sự chi cũng do Tâm. Tâm tưởng quấy thì ta làm quấy; tâm tưởng lành thì ta làm lành. Cùng một sự việc mà có mười cái tâm khác nhau thì sẽ nhận thức theo mười kiểu khác nhau, rồi sẽ tạo ra mười hành vi khác nhau và mười hệ quả khác nhau….

        Cũng như trong giáo lý Đạo Cao đài, có mấy câu thánh giáo như thế này:

Đọc kinh sách Tâm làm quân tử

Sĩ diện đời Tâm giữ nghĩa nhân

Vào đời chen lấn thua hơn

Thì Tâm lại nổi nhiều cơn bão bùng

Một lời nói Tâm thường chủ động

Một việc làm chết sống do Tâm

Chủ quan, Tâm phải sai lầm

Hóa nên ích kỷ độc tôn kiêu kỳ.